Kontrola podatkowa (ang. Tax audit) – poszukiwanie przez organy państwowe niezadeklarowa-nego dochodu lub kosztów nielegalnie odliczonych od przychodu u podmiotów podejrzewanych o uchylanie się od zobowiązań podatkowych.

Organy kontroli podatkowej
Kontrola podatkowa przeprowadzana jest przez ograny pierwszej instancji zgodnie ich właściwo-ścią:
•    naczelników urzędów skarbowych w zakresie CIT, PIT, VAT, podatku od czynności cywil-noprawnych, podatku od spadków i darowizn
•    naczelników urzędów celnych w zakresie podatku akcyzowego
•    wójtów, burmistrzów, starostów, marszałków województw w zakresie podatku od nieru-chomości, podatek od środków transportowych, podatku leśnego, opłat lokalnych

Podmioty podlegające kontroli podatkowej
•    podatnicy
•    płatnicy
•    inkasenci
•    następcy prawni podatników, płatników, inkasentów

Cel kontroli podatkowej
Przeprowadzana jest w celu dokonania czynności sprawdzających, czy rozliczenie podatkowe pro-wadzone jest zgodnie z przepisami prawa podatkowego. Protokół kontrolny może stanowić dowód w trakcie postępowania podatkowego, postępowania karnoskarbowego.
Przebieg kontroli podatkowej
1.    Kontrola podatkowa wszczynana jest tylko z urzędu nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.
2.    Czynności kontrolne prowadzone są w obecności podmiotu kontrolowanego lub jednostki upoważnionej (w przypadku braku takich podmiotów zostaje powołany świadek), w siedzi-bie prowadzenie działalności przez kontrolowanego, w czasie wykonywania przez niego działalności.
3.    Organ kontrolny może prowadzić różne czynności zgodne z prawem: analiza dokumentacji podatkowej, oględziny, przesłuchanie świadków, pozyskanie opinii specjalistów.
4.    Rezultatem kontroli jest protokół kontrolny, kontrolowany ma prawo nie zgodzić się z za-wartymi w nim ustaleniami składając w terminie 14 dni od dnia doręczenia protokołu za-strzeżenia wraz z ich wyjaśnieniem i udokumentowaniem.

Kontrola skarbowa – zespół instytucji prawnych, które zostały powołane w celu ochrony intere-sów i praw majątkowych Skarbu Państwa, zapewnienie skuteczności wykonywania zobowiązań i innych należności stanowiących dochód budżetu państwa lub też państwowych funduszy celowych oraz badania zgodności z prawem gospodarowania mieniem innych państwowych osób prawnych. Kontrola skarbowa jest rodzajem kontroli państwowej i kontroli finansowej. Zgodnie z opiniami z literatury przedmiotu jest pojęciem niedookreślonym. Może występować jako postępowanie przy-gotowawcze, opracowanie operacyjne, czy jako postępowanie podatkowe. Kontrola skarbowa zo-stała utworzona ustawą o kontroli skarbowej z 28 września 1991 (Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214, z poźn. zm.

Organy kontroli skarbowej
•    Minister właściwy ds. finansów publicznych (obecnie Minister Finansów)
Pełni funkcję naczelnego organu kontroli skarbowej. W jego gestii pozostają sprawy: wnioskowania do Prezesa Rady Ministrów o powołanie lub odwołanie Generalnego Inspektora Kontroli Skar-bowej, powoływania i odwoływania dyrektorów urzędów kontroli skarbowej, ujawniania na wnio-sek Prezesa Sądu Najwyższego danych o tajnych współpracownikach kontroli skarbowej.
•    Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej
•    Dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej

Znaczenie kontroli skarbowej
Od chwili wprowadzenia ustawy o kontroli skarbowej zmieniały się zadania i zasady działania kon-troli skarbowej. Zmieniały się kompetencje kontroli skarbowej, która wcześniej była szczególnym rodzajem kontroli podatkowej, oparta przede wszystkim na badaniu i analizie porównawczej doku-mentów ze stanem faktycznym. Z czasem ustawodawca przyznawał kontroli skarbowej coraz więcej kompetencji, co doprowadziło do stworzenia bardziej nowoczesnego organu kontrolno-dochodzeniowego. Organ ten został wyposażony w uprawnienia procesowe oraz pozaprocesowe metody i środki gromadzenia informacji (wywiad skarbowy), a także w odpowiednie środki techni-ki operacyjnej, których ustawa wcześniej nie określała. W wyniku przeprowadzonych zmian legi-slacyjnych kontrola skarbowa w obecnym kształcie realizuje już nie tylko funkcję kontrolną, ale też orzeczniczą, dochodzeniową i śledczą.